Τα €600 δις και άλλα παραμύθια της Χαλιμάς

Είναι τόσο αστεία η περίπτωση που είναι ανάξια σχολιασμού. Αλλά αφού ρωτούν πολλοί που αναγκαστικά δεν είναι σχετικοί με τα οικονομικά-χρηματοοικονομικά να πούμε γιατί είναι ψέμα:

• Αντιπροσωπεύει το 5% του αμερικανικού χρέους = εξωφρενικό ποσό.
• Ο Bill Gates = πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου έχει περιουσία $50 δις.
• Οι 10 πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο έχουν συνολική περιουσία $750 δις.
• Οι παραπάνω περιουσίες αποτελούν net worth. Που σημαίνει αποτίμηση όλων των περιουσιακών τους στοιχείων μείον τις υποχρεώσεις τους. Δεν μιλάμε για ρευστά σε καταθέσεις $50 δις του Gates αλλά το σύνολο της αξίας των ακινήτων, μετοχών, ομολόγων κλπ περιουσιακών στοιχείων.
• Φανταστείτε τι θα συνέβαινε στις χρηματαγορές αν οι απατεώνες αυτοί πραγματικά προσπαθούσαν να ρευστοποιήσουν ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου ύψους $650 δις! η τιμή τους θα έπεφτε κατακόρυφα με αποτέλεσμα τα επιτόκια να ανέβουν στα ύψη.
• Όχι μόνο αυτοί οι εθνικοί ευεργέτες (not) θέλουν να αγοράσουν τα ¤380 δις του ελληνικού χρέους αλλά θα μας χαρίσουν και τα υπόλοιπα ¤270 δις "για την αποκατάσταση των μισθών και συντάξεων που μειώθηκαν από τα μνημόνια". Ποιος είναι τόσο πατριώτης να χαρίζει ¤270 + ¤380 δις?
• Ποιος είναι τόσο πατριώτης που θα πάρει ¤650 δις από την επένδυση που έχει κάνει στο safe heaven των US Government Bonds για να αγοράσει ελληνικά ομόλογα που είτε θα κουρευτούν είτε δεν θα πληρωθούν ποτέ?
• Καταθέσανε λέει τα χρήματα σε Καναδική "τράπεζα" Diamond and Diamond Banking Group... αν την βρείτε πείτε μου και μένα να ανοίξω λογαριασμό εκεί... η μεγαλύτερη τράπεζα του Καναδά η Royal Bank of Canada έχει σύνολο ενεργητικού CAD$ 750 δις και μετοχικό κεφάλαιο πολύ λιγότερο για να έχουμε ένα μέτρο του ποσού!
• H εταιρία του custodian account...δεν υπάρχει....όπως και οι άλλες που αναφέρονται στο έγγραφο...
• Για να δανειστούμε ¤110 δις με το πρόγραμμα "βοήθειας" συνεργάστηκαν για το ποσό η ΕΕ η ΕΚΤ και το ΔΝΤ... ενώ οι "ομογενείς" για πλάκα λένε ότι δίνουν $650 δις και "υπάρχουν και άλλα διαθέσιμα κεφάλαια"... Jesus....

Εύλογη ερώτηση: Γιατί να στηθεί αυτή η απάτη?

Απάντηση 1: Για αποπροσανατολισμό του πολίτη. Αντί να ασχοληθεί με τα νέα dead-end μέτρα ασχολείται με τα $600 δις, με τους αεροψεκασμούς, με την Τράπεζα της Ανατολής (μην ξαχνάμε το άλλο πρόσφατο παραμύθι), με επισκέψεις εξωγήινων, κλπ.

Απάντηση 2: Πιο πιθανή λαμβάνοντας υπ' όψη ότι είναι τα ίδια κέντρα προβολής άλλων ασχέτων, για να κάνουν τον πολίτη να νιωσει πως "το σύστημα", "οι κακοί ξένοι", "οι τοκογλύφοι" κλπ δεν μας αφήνουν να σωθούμε ενώ υπάρχει εύκολη λύση στα προβλήματά μας, να στραφούν κατά του πολιτεύματος (δεν είναι τυχαίο ότι μιλούν για αλλαγή στο σύνταγμα χωρίς να λένε τι ακριβώς εννοούν) για να πετύχουν την....."επανάσταση"

Πρόβλεψη: Θα δημιουργηθεί κόμμα από το END.

Πρόταση: ΑΝΤΙ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΟΥΝ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΔΕΝ ΕΠΕΝΔΥΟΥΝ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΑ $650 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ 3 ΦΟΡΕΣ ΤΟ ΑΕΠ ΜΑΣ ΩΣΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΔΟΥΛΕΙΕΣ, ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΠΟΥ ΑΠΟ ΜΟΝΑ ΤΟΥΣ ΘΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΜΑΣ ΟΛΟ ΣΕ ΛΙΓΑ ΧΡΟΝΙΑ?

Ενδεικτικά:

• η Ινδική Tata αγόρασε την Jaguar/Land Rover $2.3 δις.
• η Κινεζική SAIC την Rover/MG για $80 εκατομμύρια.
• η Microsoft αγόρασε την Skype $8.5 δις.
• η AT&T την Bell South $86 δις.

Φανταστείτε τι βιομηχανίες μπορούν να φέρουν στην Ελλάδα οι εθνοσωτήρες αν θέλουν να την σώσουν με ρευστό $600 δις!!!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: όπως έχω αναφέρει πολλές φορές ότι μας χαίδεύει τα αυτιά και ακούγεται too good to be true, probably it is...

25 Ερωτήματα για την Εσωτερική Υποτίμηση

25 Ερωτήματα για την Εσωτερική Υποτίμηση

Περικλής Γκόγκας,

Επίκουρος Καθηγητής

Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

  Πολλαπλά κύματα μειώσεων μισθών, παροχών και συντάξεων στην Ελλάδα με το επιχείρημα των σχεδιαστών του προγράμματος "βοήθειας" -στην πραγματικότητα δανεισμού και όχι βοήθειας- ότι η Ελλάδα καθώς ανήκει σε μια νομισματική ένωση χρειάζεται μια εσωτερική υποτίμηση ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά της και το ισοζύγιο πληρωμών της μέσω του μειωμένου κόστους παραγωγής. 

Ας δεχτούμε ότι το παραπάνω έχει κάποια λογική. Όμως ποιος "υπεύθυνος" των κυβερνήσεων που περάσανε έως και την σημερινή μετά τα μνημόνια μπορεί να μας δώσει απαντήσεις στα παρακάτω;

1. Γιατί έχουμε τόσο τεράστια εμμονή στην μείωση των μισθών - και μόνο;
2. Πόσο θα βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητά μας εφόσον ακόμα και δωρεάν να δουλεύουμε όλοι το εργασιακό κόστος αντιπροσωπεύει στην χειρότερη περίπτωση το 8-10% της τελικής τιμής του προϊόντος;
3. Δεν είναι παράδοξο που οι ίδιοι οι εργοδότες δεν το έθεσαν ποτέ ως προτεραιότητά τους;
4. Γιατί η Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία, Αμερική, Καναδάς έχουν τόσο σημαντική βιομηχανική παραγωγή ενώ έχουν ακριβά ημερομίσθια;
5. Γιατί η Βουλγαρία με μισθούς το 1/5 των πριν την κρίση ελληνικών και αντίστοιχα η Αλβανία, Σκόπια και άλλοι γείτονες δεν έχουν γεμίσει με ξένες επενδύσεις και βιομηχανική παραγωγή εφόσον το εργατικό κόστος είναι τόσο σημαντικό;
6. Γιατί στα πλαίσια της "εσωτερικής υποτίμησης" δεν μειώνονται και τα τιμολόγια των ΔΕΚΟ που δεν αντιπροσωπεύουν μικρότερο ποσοστό στα κόστη των επιχειρήσεων από αυτό των μισθών και επί πλέον επιβαρύνουν τα μειωμένα εισοδήματα των καταναλωτών;
7. Γιατί δεν μειώνεται ο ειδικός φόρος στα καύσιμα που όλοι γνωρίζουν ότι αυτά επιβαρύνουν πολύ σημαντικά
• την τελική τιμή των προϊόντων μας,
• την ανταγωνιστικότητα της χώρας,
• τον πληθωρισμό 
• και τελικά την εσωτερική ζήτηση;
8. Γιατί ενώ με την αύξηση του ειδικού φόρου στα καύσιμα το δημόσιο χάνει από την μείωση της κατανάλωσης περί τα €500 εκατομμύρια τον χρόνο κανείς δεν επαναφέρει τον φόρο στα προηγούμενα επίπεδα ώστε να αυξηθούν τα έσοδα του δημοσίου και να μειωθεί το κόστος παραγωγής και διάθεσης ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας;
9. Πώς θα έχουμε ανάπτυξη όταν η ζήτηση εξαιτίας των παραπάνω μειώνεται συνεχώς;
10. Γιατί δεν μειώνονται οι χρεώσεις στα διόδια στα πλαίσια της αύξησης της ανταγωνιστικότητας της χώρας;
11. Ποιος δεν καταλαβαίνει ότι η μείωση του εσωτερικού τουρισμού κατά 40% φέτος είναι αποτέλεσμα του παραπάνω κόστους;
12. Ποιος δεν καταλαβαίνει ότι πλέον είναι πολύ φθηνότερο να κάνει κανείς διακοπές στο εξωτερικό από ότι στο εσωτερικό εξ αιτίας των παραπάνω;
13. Ποιος δεν καταλαβαίνει ότι σε μια πλήρως ανοιχτή αγορά η επιβάρυνση του εσωτερικού κόστους οδηγεί στην υποκατάσταση των εγχώριων προϊόντων με εισαγωγές;
14. Ποιος δεν γνωρίζει ότι αυτό που ζητούν οι επενδυτές για να εγκατασταθούν σε μια χώρα είναι ένα σταθερό φορολογικό σύστημα;
15. Γιατί μετά από 3 χρόνια κρίσης δεν έχει τεθεί σε ισχύ ένα νέο, απλό και εγγυημένα μόνιμο φορολογικό σύστημα; 
16. Γιατί αλλάζει κάθε χρόνο ο τρόπος φορολόγησης;
17. Γιατί ως μακροοικονομολόγος δεν μπορώ να βρω σε κανένα βιβλίο και καμία θεωρία οικονομικής ανάπτυξης και αντιμετώπισης κρίσεων ως ενδεδειγμένη πολιτική την δραματική αύξηση των φόρων και την ελαχιστοποίηση των κρατικών δαπανών;
18. Γιατί οι παρεμβατικοί οικονομολόγοι Κεϋνσιανοί κλπ προτείνουν την αύξηση των κρατικών δαπανών σε μια περίοδο βαθειάς ύφεσης;
19. Γιατί οι αντίπαλοι στην οικονομική θεωρία μη-παρεμβατικοί οικονομολόγοι νεο-κλασικοί, μονεταριστές, κλπ προτείνουν την μείωση των φόρων σε μια περίοδο βαθειάς κρίσης;
20. Γιατί ο Stiglitz -νομπελίστας οικονομολόγος- λέει ότι "τα χειρότερο που μπορείς να κάνεις σε μια ύφεση είναι να απολύσεις δημοσίους υπαλλήλους;
21. Ποιος αποφασίζει και για ποιο λόγο εφαρμόζει ακριβώς την αντίθετη από την ενδεδειγμένη οικονομική πολιτική σε περιόδους ύφεσης και κρίσης;
22. Ποιος δεν βλέπει την συνεχιζόμενη ύφεση από τα παραπάνω μέτρα σε ύψος ρεκόρ του 7% ετησίως;
23. Γιατί δεν αλλάζει η αποδεδειγμένα –πέρα από τις υποδείξεις της οικονομικής θεωρίας- αποτυχημένη πολιτική συνταγή εξαθλίωσης της χώρας και των πολιτών της;
24. Τι κάνουν επιτέλους τόσοι υπουργοί επί 3 χρόνια στην κρίση και τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα κάθε χρόνο;
25. Με βάση όλα τα παραπάνω που έχουν τόση σχέση με την λογική όση και η ακολουθούμενη πολιτική με την διάσωση της Ελλάδας, ποιος τελικά επωφελείται από την συντήρηση της κρίσης και της ύφεσης στην χώρα μας;

20 Ερωτήματα με αφορμή την Λίστα της Σαγκάης για τα Πανεπιστήμια

(Το κείμενο αφορά όλους εκείνους τους άσχετους δημοσιογράφους και όχι την μειοψηφία των πολύ καλών επαγγελαμτιών)

Μου αρέσει που κάθε άσχετος δημοσιογράφος κρίνει και επικρίνει τα πάντα. Κορυφαίο παράδειγμα η λίστα της Σαγκάης με την κατάταξη των πανεπιστημίων (όσων αξιολογούνται όχι όλων).

Διαβάζουμε τίτλους από τους πιο ήπιους:

"Λίστα της Σαγκάης 2012: Κάτω από τη βάση τα ελληνικά πανεπιστήμια"
"Σε «χαμηλές» θέσεις τα ελληνικά "

Το Καποδιστριακό και το ΑΠΘ είναι στα 400 καλύτερα στον κόσμο και αυτό θεωρείται αποτυχία από τους ειδήμονες δημοσιογράφους μας. Τονίζεται μάλιστα η αποτυχία του πρώτου να μείνει στα 300 καλύτερα που ήταν πέρυσι.

Ερωτήματα για τους κρίνοντες δημοσιογράφους:

1. Καταλαβαίνει κανείς πόσο θαύμα είναι να βρίσκονται εκεί με τις ελληνικές συνθήκες?

2. Πόσο μεγάλο επίτευγμα είναι να βρίσκονται ακόμα εκεί παρά τις δραματικές μειώσεις στην χρηματοδότηση?

3. Ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν έχουν δίδακτρα άρα έχουν απειροελάχιστα έσοδα σε σύγκριση με τα ιδρύματα της λίστας?

4. Ότι τα εν λόγω ιδρύματα ξεπερνούν στην λίστα πάνω από 3000 αμερικανικά πανεπιστήμια και πάρα πολλά άλλων βιομηχανικών χωρών?

5. Ότι χώρες με πολύ μεγαλύτερη ανάπτυξη, πιο πλούσιες και βιομηχανικές ή με μεγαλύτερο πληθυσμό δεν έχουν πολύ μεγάλες επιτυχίες?

6. Ότι τα μεγέθη πρέπει να είναι συγκρίσιμα για να κρίνεις? δεν θα βγάλω συμπεράσματα για το άλμα δύο ανθρώπων μετρώντας μόνο το πόσο ψηλά φτάνουν! θα μετρήσω και το ύψος τους!

7. Η επιφανειακή μελέτη της λίστας δεν είναι αντιδεοντολογική για τους φοβερούς Έλληνες δημοσιογράφους? αν ξέρανε να κάνουν την δουλειά τους δεν θα έπρεπε να δούνε και τα αναλυτικά στοιχεία από την περίφημη Λίστα της Σαγκάης πάλι που λένε πχ για το ΑΠΘ ότι:

Ratio of Academic Staff to Students

Ranked No. 678 among 697 institutions.

Resources
Annual Income	Ranked No. 665 among 683 institutions.
Annual Income per Student	Ranked No. 668 among 669 institutions.

8. Αυτά να νούμερα δεν λένε κάτι για τους παντογνώστες δημοσιογραφίσκους μας? Το ότι είναι στα 400 καλύτερα με τα χειρότερα παγκόσμια έσοδα?

9. Μήπως η πιο σωστή λίστα για την αποτελεσματικότητα θα ήτανε η διαίρεση της θέσης με τα έσοδα του κάθε ιδρύματος?

10. Γνωρίζουν όταν μιλούν για συγκρίσεις με το Harvard ότι έχει endowment γύρω στα $40 δισεκατομμύρια?

11. Γνωρίζουν ότι στις σχετικές λίστες των citations και publications με δεδομένα όλα τα παραπάνω προβλήματα η θέση των Ελλήνων ερευνητών σε ελληνικά ιδρύματα είναι μέσα στις 20 πρώτες στον κόσμο? αλλά αυτές οι λίστες δεν ενδιαφέρουν κανέναν... ο μίζερος Έλληνας ενδιαφέρεται μόνο να κατακρίνει...

12. Ότι για να γίνουν αυτά τα publications ο Έλληνας ερευνητής πρέπει να πληρώσει από τον "παχυλό" μισθό του Επίκουρου που είναι 1200 ευρώ το μήνα (μετά από minimum 10 χρόνια σπουδών που απαιτούνται για αυτή την δουλειά) τόσο τα συνέδρια που πρέπει να πάει για την διάχυση, όσο και φυσικά όλα τα submission fees αλλά και να αγοράσει τα δεδομένα που θα του χρειαστούν? δεν μιλώ φυσικά για επιστήμες που χρειάζονται εργαστήρια, όργανα, υλικά, κλπ όπου η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη φυσικά.

13. Γιατί συνεχίζεται το παραμύθι των πάρα πολλών πανεπιστημίων στην Ελλάδα? σε σύγκριση με τι είναι "πάρα πολλά"? με το μηδέν? με το 1000? Καταρχήν τα ΑΕΙ είναι 21 και όχι 40 όπως λένε. Τα υπόλοιπα ίσως είναι τα ΤΕΙ. Ακόμα και 40 να πούμε ότι είναι σε μια χώρα 11 εκατομμυρίων είναι πολλά? Στην Αμερική υπάρχουν 3000 πανεπιστήμια 4ετούς φοίτησης, πολλαπλάσια αναλογικά από τα ελληνικά. Ο Καναδάς όπου έκανα τις μεταπτυχιακές/διδακτορικές σπουδές μου έχει 83 πανεπιστήμια με τριπλάσιο πληθυσμό από εμάς άρα είναι πολύ χειρότερα (???) και μάλιστα public-funded. Σίγουρα υπάρχουν τμήματα που δεν έχουν ζήτηση πια και για αυτά πρέπει να γίνει κάτι.

14. Μετράει στα στατιστικά κανείς ότι στο ΔΠΘ διδάσκω 8 μαθήματα ενώ διαθνώς οι συνάδελφοί μου στην top-λίστα μόνο 2-3?

15. Το ότι περνώντας πέρυσι από το Ross School of Business του University of Michigan ως Visiting Scholar ότι χρειαζόμουν από δεδομένα το ζητούσα από τον Mike "the data guy"? δωρεάν, γρήγορα και χωρίς κόπο για μένα?

16. Το ότι οι συνδρομές μου σε scientific journals είναι περιορισμένες, διακόπτονται συνεχώς λόγω μη-πληρωμής των συνδρομών από το ελληνικό πανεπιστήμιο?

17. Πότε θα αρχίσουμε να στηρίζουμε έστω το μηδαμινό βήμα προόδου που γίνεται εδώ έτσι ώστε να φαίνεται καιστο εξωτερικό? αντί αυτού δυσφημούμε την χώρα μας πάντα και παντού στο εξωτερικό. Τι γνώμη σχηματίζει ο ξένος βλέποντας αυτά τα δημοσιεύματα για την χώρα μας? Οι επενδυτές από το εξωτερικό ζητούν χρήματα και φορείς για R&D στις 3 πρώτες προϋποθέσεις τους για Foreign Direct Investments σε μια χώρα. Τα άλλα είναι σταθερό φορολογικό και πολιτικό σύστημα. Δεν ζητούν χαμηλούς μισθούς γιατί τότε Γερμανία και Σουηδία δεν θα παρήγαγαν τίποτα απολύτως.

18. Σε ποια χώρα οι μισθοί των πανεπιστημιακών συνδέονται με τον μισθό του Γενικού Γραμματέα??? ενός μη-εκλεγμένου διοικητικού υπαλλήλου που δεν χρειάζεται καν να έχει πτυχίο για να πάρει την θέση αυτή? από πού κι ως πού ο ΓΓ είναι το benchmark για τους πανεπιστημιακούς??? τι λογική είναι αυτή στην Ελλάδα?

και τέλος δύο ερωτήματα:

19. Εφόσον είναι τόσο χάλια τα ελληνικά πανεπιστήμια κατά τους άριστους δημοσιογράφους μας, τότε γιατί δεν πιέζουν για αύξηση στην χρηματοδότησή τους ώστε να γίνουν καλύτερα? γιατί δεν κατηγορούν τις διαρκείς μειώσεις μισθών στους πανεπιστημιακούς? στο κάτω-κάτω είμαστε προϊόντα αυτών των καλών πανεπιστημίων του εξωτερικού σχεδόν όλοι! είτε ΗΠΑ είτε Καναδά είτε Ευρώπη. Από εκεί προερχόμαστε και μάλιστα μας καλούν κατά καιρούς να διδάξουμε ή να κάνουμε έρευνα επί τόπου εκεί γιατί εξ αποστάσεως συνεργαζόμαστε ούτως ή άλλως. Αυτά τα άριστα πανεπιστήμια μας εκπαίδευσαν άρα κάτι άλλο φταίει ΑΝ είναι κακά τα ελληνικά πανεπιστήμια.

20. Τι πιθανότητα έχει το email αυτό αν το στείλω σε όλα τα μέσα που διασύρουν από αμάθεια τα ελληνικά ΑΕΙ να δημοσιευτεί και να έχει την ίδια δημοσιότητα με τις μπούρδες περί "μετεξεταστέα τα ελληνικά πανεπιστήμια"?

Ερωτήσεις Bonus:

Bonus 1: Πώς γίνεται και από τα "χάλια" αυτά ελληνικά πανεπιστήμια τόσοι και τόσοι φοιτητές μας γίνονται δεκτοί για μεταπτυχιακά μέσω των συστατικών μας επιστολών στα πανεπιστήμια στο top-100?

Bonus 2: Πώς γίνεται και οι απόφοιτοί μας με μεταπτυχιακά και διδακτορικά να βρίσκουν δουλειά σε πανεπιστήμια που είναι σε πολύ καλές θέσεις στην λίστα ή σε πολύ σημαντικές θέσεις σε ξένες πολυεθνικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό και σε διεθνείς οργανισμούς?

APPENDIX: Κατάταξη χωρών με βάση την έρευνα χωρίς να λαμβάνεται υπ' όψη ο πληθυσμός της κάθε χώρας...

ΤΟ ΒΗΜΑ - Η Οικονομική Σχολή του «Μερκελιανισμού» - γνώμες 3-7-2012

ΤΟ ΒΗΜΑ - Η Οικονομική Σχολή του «Μερκελιανισμού» - γνώμες

Η Οικονομική Σχολή του «Μερκελιανισμού»

 Ο κ. Περικλής Γκόγκας, είναι Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

pgkogkas@ierd.duth.gr

Οι φοιτητές μου στο μάθημα της μακροοικονομίας ταλαιπωρούνται αρκετά προσπαθώντας να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τις θεωρίες των Κεϋνσιανών, Μονεταριστών και Νεοκλασικών οικονομολόγων. Από την νέα χρονιά όμως, στις σημειώσεις των μαθημάτων μου θα συμπληρώσω και τον Μερκελιανισμό. Είναι μια νέα μορφή οικονομικής πολιτικής που συνδυάζει όλα τα καλά χωρίς τα αρνητικά των κλασικών θεωριών: Ανάπτυξη με αρνητικό κόστος δανεισμού, ανταγωνιστικότητα με διολίσθηση της ισοτιμίας χωρίς αύξηση της προσφοράς χρήματος, χωρίς πληθωρισμό ή αύξηση του συστημικού κινδύνου, και διασφάλιση της δεσπόζουσας θέσης στην διεθνή αγορά μέσω προγραμμάτων «διάσωσης».

Η υιοθέτηση του ευρώ ως κοινού νομίσματος για τις συμμετέχουσες στην ευρωζώνη χώρες χαιρετίστηκε από πολιτικούς, ακαδημαϊκούς και ανθρώπους των επιχειρήσεων ως ένα πολύ σημαντικό βήμα προς το ιδανικό της ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης μέσω δημιουργίας μιας Άριστης Νομισματικής Περιοχής όπως την οραματίστηκε ο Robert A. Mundell. Το νέο νόμισμα ήταν πολύ πιο επιτυχημένο από ότι περίμεναν πολλοί οικονομολόγοι, έχει καταφέρει να γίνει το δεύτερο, μετά το δολάριο, αποθεματικό νόμισμα για τις κεντρικές τράπεζες και περίπου τριάντα χώρες στον κόσμο επέλεξαν να συνδέσουν το νόμισμά τους με το ευρώ. Το νέο νόμισμα έχει εξαλείψει τον συναλλαγματικό κίνδυνο και ελαχιστοποίησε τα συναλλακτικά κόστη μέσα στην ευρωζώνη, ενισχύοντας το ενδοευρωπαϊκό εμπόριο και την αποτελεσματική κατανομή κεφαλαίων.

Τελευταία όμως, όλα αυτό το οικοδόμημα δείχνει να κλονίζεται. Η κρίση χρέους που χτύπησε την ευρωζώνη αντιμετωπίστηκε από μια σαστισμένη και διχασμένη Ευρώπη, με ηγέτες που δύσκολα και με δειλία υψώνουν το ανάστημά τους στις περιστάσεις για να δώσουν γρήγορες και αποτελεσματικές λύσεις όπως επιβάλει μια κρίση – με εξαίρεση φυσικά την Άνγκελα Μέρκελ. Γιατί όμως η Γερμανία δεν κάνει κάτι για να λύσει το πρόβλημα; Γιατί το πρόβλημα αντιμετωπίζεται όπως στην περίπτωση της Ελλάδας-πειραματόζωο με αυστηρή λιτότητα με τα γνωστά αντίθετα αποτελέσματα; Κάθε φοιτητής/τρια μου στην μακροοικονομία μπορεί να σας διαβεβαιώσει ότι τα μέσα που καθορίζει η οικονομική επιστήμη για την αποφυγή ή την αντιμετώπιση μιας κρίσης είναι δύο:

α) η επεκτατική νομισματική πολιτική, δηλαδή η αύξηση της ποσότητας χρήματος στην οικονομία με αντένδειξη την σχετική αύξηση του πληθωρισμού,

β) η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, δηλαδή η αύξηση των κρατικών δαπανών σε επενδύσεις, μισθούς, κλπ. η οποία αυξάνει τις δανειακές υποχρεώσεις μιας χώρας.

Η συνταγή των δανειστών μας όμως είναι ακριβώς το αντίθετο:

α) δεν αυξάνεται η ποσότητα χρήματος, καθώς δεν ελέγχουμε εμείς την νομισματική μας πολιτική αλλά και γιατί ανθίσταται σθεναρά η Γερμανία για να γίνει κάτι τέτοιο συνολικά στην Ε.Ε. λύνοντας πολλά προβλήματα,

β) έχει επιβληθεί στην χώρα μας μια δραματική μείωση των κρατικών δαπανών κάθε μορφής: επενδύσεις, υγεία, παιδεία, κοινωνικές παροχές, κλπ. με αποτέλεσμα την βαθιά ύφεση που δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο.

Γιατί λοιπόν αυτή η πολιτική; Γιατί αποσταθεροποιεί το ευρώ η ίδια η Γερμανία που εμφανίζεται φανατικός υπερασπιστής του; Πέρα από κάθε θεωρία συνωμοσίας η απάντηση ίσως έρχεται και πάλι από την οικονομική επιστήμη: Η Γερμανία πετυχαίνει να έχει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο:

1.       Η αβεβαιότητα που γεννά η ελληνική κρίση και οι υπόνοιες για επέκτασή της έχει προκαλέσει μια διολίσθηση του ευρώ –κάνοντας φθηνότερα τα Γερμανικά προϊόντα στο εξωτερικό- που  αύξησε ακόμα περισσότερο την ανταγωνιστικότητα και της εξαγωγές της Γερμανίας προς όλο τον κόσμο.

2.       Ταυτόχρονα, αυτό επιτυγχάνεται χωρίς την αύξηση της προσφοράς χρήματος που θα προκαλούσε μεν πτώση της αξίας του ευρώ αλλά επίσης πληθωρισμό και στην Γερμανία.

3.       Παράλληλα, το σύμφωνο ανταγωνιστικότητας που υπογράφηκε σε ανύποπτο χρόνο μέσα στην κορύφωση του ελληνικού προβλήματος, προέβλεπε ότι οι χώρες μέλη της νομισματικής ένωσης δεν θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για προσέλκυση επενδύσεων μέσω μείωσης φορολογικών συντελεστών ούτε μέσω χρηματοδότησης επενδυτικών προγραμμάτων μέσω δανεισμού. Πρακτικό αποτέλεσμα για την Γερμανία; Διατήρηση του status quo που την βρίσκει στην κορυφή της ανταγωνιστικότητας χωρίς δυνατότητα από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες να κερδίσουν ένα μερίδιο από την πίτα των διεθνών επενδύσεων.

4.       Τα μνημόνια και η χρηματοοικονομική «βοήθεια» δημιουργούν μια σχέση εξάρτησης των περιφερειακών οικονομιών από την Γερμανία. Άμεσα λόγω των δανείων που χωρίς σχεδιασμό για ανάπτυξη είναι ο μόνος τρόπος να αντεπεξέλθουν οι αδύναμες χώρες, και έμμεσα με τα προγράμματα «επενδύσεων» σε ευνοϊκούς όρους που υπογράφονται παράλληλα με τις δανεικές συμβάσεις.

5.       Τέλος, το καλύτερο για την Γερμανία είναι ότι η αβεβαιότητα και αστάθεια στην ευρωζώνη μεταφράζεται φυσικά σε μια φυγή των επενδυτών από ομόλογα άλλων κρατών και αυξημένη ζήτηση των πιο ασφαλών bunds (γερμανικών κρατικών ομολόγων). Η μεγάλη αυτή ζήτηση ανεβάζει τις τιμές τους και συμπιέζει προς το μηδέν η και ακόμα πιο κάτω όπως είδαμε πρόσφατα τα επιτόκια δανεισμού της Γερμανίας επιτρέποντάς της να δανείζεται ακόμα και με αρνητικό επιτόκιο!

Με την συντήρηση δηλαδή της κατάστασης αυτής, οι επενδυτές δέχονται να πληρώσουν τη Γερμανία για το «προνόμιο» που αποκτούν να της δανείσουν χρήματα! Γιατί λοιπόν να μην προσπαθεί με κάθε τρόπο να συντηρεί αυτή την κατάσταση η κυρία Μέρκελ; Την σημαντικότητα του Μερκελιανισμού για την οικονομία της Γερμανίας όπως περιγράφεται από τα παραπάνω μπορεί να την διαβεβαιώσει κάθε φοιτητής/τρια του μαθήματος των μακροοικονομικών (αρκεί να το έχει περάσει).

ΑΠΟΨΗ : Για χάρη του βασιλικού (χρέος) ξεραίνεται και η γλάστρα (ευρώ)

Από Εφημερίδα Καθημερινή Σάββατο 23-6-2012

Του Περικλη Γκογκα* / pgkogkas@ierd.duth.gr

Αναμφίβολα στη χώρα μας περνάμε μοναδικές και ιστορικές στιγμές. Σε αυτές τις καθοριστικές ώρες για το μέλλον της χώρας μας αλλά και της καθημερινότητάς μας οι αλλοπρόσαλλες, ευκαιριακές και ανακριβείς φωνές είναι αναρίθμητες. Υπάρχει μια παντελώς αβάσιμη αισιοδοξία ότι η απεμπλοκή από το ευρώ θα μας οδηγήσει εκεί που βρισκόμασταν τη δεκαετία του 1990 ή, όπως ακούμε, στους υψηλότατους ρυθμούς ανάπτυξης που είχε η χώρα μας τη δεκαετία του ’50-60.

Ομοιες είναι οι φωνές που μιλούν για τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της Αργεντινής. Ναι, πραγματικά, μετά μια καταστροφή όταν το ΑΕΠ μιας χώρας πέσει από το 1.000 που είχε ρυθμό ανάπτυξης 2% στο 100 μπορείς να έχεις ρυθμό ανάπτυξης 6% που είναι και το μέγιστο που έχουμε πετύχει ποτέ. Τριπλάσιοι ρυθμοί ανάπτυξης, αλλά το εισόδημα είναι στο ένα δέκατο αυτού που ήταν πριν. Αυτό θέλουν όσοι μιλούν για ανάπτυξη έξω από το ευρώ;

Ούτε λύση είναι η επίσης δημοφιλής και λαϊκίζουσα ιδέα του να παράγουμε τα πάντα μόνοι μας. Ο λόγος που εισάγουμε πατάτες από την Αίγυπτο είναι η θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ricardo: είναι πιο παραγωγική-φθηνή σε αυτό και έτσι απελευθερώνονται παραγωγικοί πόροι από τη μη παραγωγική/ανταγωνιστική παραγωγή πατάτας στη χώρα μας για την παραγωγή άλλων αγαθών στα οποία είμαστε πολύ περισσότερο ανταγωνιστικοί όπως υψηλή τεχνολογία, που δεν γνωρίζουν οι πολλοί. Δεν είναι απόφαση της κακής Ευρώπης να μην παράγουμε πλέον καπνό, ζαχαρότευτλα και άλλα γεωργικά προϊόντα. Δεν απαγορεύτηκε η παραγωγή τους, απλά σταμάτησε η επιδότηση.

Δεν υπάρχει καμία «επιστροφή» στη δραχμή. Η υιοθέτηση ενός άλλου νομίσματος, όπως και να λέγεται αυτό, είναι αποδοχή της πλήρους αποτυχίας και ακραίας χρεοκοπίας με όλα τα άσχημα παρεπόμενα για την καθημερινότητά μας.

Η χώρα ήταν τις δεκαετίες του ’50-60 πρώτη στον κόσμο σε ανάπτυξη, αλλά σε αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο και το νομισματικό σύστημα του Bretton Woods, κάτι ανάλογο του ευρώ: δεν είχαμε ανεξάρτητη νομισματική πολική γιατί η δραχμή ήταν συνδεδεμένη με σταθερή σχέση με το δολάριο. Αυτό οδήγησε σε σταθερότητα (δεν αυξάναμε αυθαίρετα την ποσότητα χρήματος), χαμηλό πληθωρισμό και χαμηλό ρίσκο που μπορούσε να προσελκύσει ξένες και εγχώριες επενδύσεις. Με την κατάργηση του Bretton Woods το 1974 έγινε εύκολη από την -τότε ελεγχόμενη από την κυβέρνηση- Τράπεζα της Ελλάδος η ανεξέλεγκτη «εκτύπωση» δραχμής-πανάκεια. Αυτό δημιούργησε το δίκοπο μαχαίρι που απειλεί πλέον την κοινωνία μας: αύξηση του δημόσιου χρέους από 24% το 1974 σε 60-70% τη δεκαετία του ’80 και στο 100% του ’90 με ταυτόχρονο πληθωρισμό μέχρι και 25%.

Ούτε αποτελεί ρεαλιστική και υπεύθυνη στάση το «ήδη πεινάμε, η δραχμή τι κακό μπορεί να μας κάνει;». Δυστυχώς υπάρχουν και πολύ χειρότερα: βενζίνη στα 6 ευρώ το λίτρο που θα δίνεται με δελτίο όπως και άλλα βασικά αγαθά που βασίζονται σε εισαγωγές, κατάρρευση συστήματος υγείας, εθνικής άμυνας, πληθωρισμός 50-100% κλπ.

Η λύση δεν είναι στα άκρα («ναι» στο Μνημόνιο - έξω από το ευρώ), αλλά ένα πραγματικό haircut 50-60% επιπλέον, με εξαίρεση τους μικροεπενδυτές, και τα ασφαλιστικά ταμεία, 100% στα ελληνικά ομόλογα που έχει στο χαρτοφυλάκιό της η ΕΚΤ, και 30% στα ιδιωτικά τραπεζικά δάνεια, άμεση δημιουργία του ευρωομολόγου, περίοδος χάριτος 3-4 για την πληρωμή των δανειακών μας υποχρεώσεων, αφού ορθοποδήσει η οικονομία μας, νέο απλό και αμετάβλητο φορολογικό σύστημα, μείωση ΦΠΑ, ειδικού φόρου στα καύσιμα, φόρου εισοδήματος και ανάπτυξη άμεσου και σκληρού εισπρακτικού και δικαστικού μηχανισμού, εύκολη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και πολλά άλλα.

Σε μια εποχή σκληρού διεθνούς ανταγωνισμού η χώρα μας πρέπει να προτάξει και να εκμεταλλευτεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Το ανθρώπινο δυναμικό! Η Ελλάδα κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στον κόσμο σε αριθμό διδακτορικών -εξειδικευμένων επιστημόνων- σε σχέση με τον πληθυσμό. Είναι οι ίδιοι που, ενώ στην Ελλάδα υποαπασχολούνται ή μένουν άνεργοι, καταλαμβάνουν σημαντικότατες θέσεις στην Ευρώπη, την Αμερική και άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Αυτό το κεφάλαιο η χώρα μας το αγνοεί επιδεικτικά εδώ και πολλές δεκαετίες με τα γνωστά αποτελέσματα.

* Επίκουρος καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών, Τμήμα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Απάντηση στα "10 Αναπάντητα Ερωτήματα ενός Καθηγητή του Αριστοτελείου"

Ενάντια στη σύγχυση και την παραπληροφόρηση 

•Η διάλεξη αυτή έγινε στο τμήμα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης με αφορμή αίτημα φοιτητών για απάντηση στο email που κυκλοφορεί με τίτλο: «Τα 10 αναπάντητα ερωτήματα ενός καθηγητή του Αριστοτελείου»

• Στην συνέχεια απαντώνται τα «αναπάντητα» αυτά ερωτήματα καθώς επίσης αποδομούνται και αντικρούονται πολλοί άλλοι μύθοι για την Ελλάδα. 


Κατεβάστε το από εδώ:

Download: Μύθοι και Αλήθειες για την Ελληνική Κρίση

Βραβεία στο Μάθημα Επιχειρηματικότητα Ι από Ζυθοποιία Μακοδεονίας - Θράκης

Βραβεία στο Μάθημα Επιχειρηματικότητα Ι από Ζυθοποιία Μακοδεονίας - Θράκης

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΟΣΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΡΑΚΗΣ Βραβείο επιχειρηματικότητας για τα «γάντια-σφουγγάρια» 29.03.2012

Πήραν χρηματικό έπαθλο 900 ευρώ με την ευγενική χορηγία της Ζυθοποιίας Μακεδονίας - Θράκης Α.Ε. «Ευτυχώς πτωχεύσαμε, γιατί μαζί πτώχευσε και το ηλίθιο σύστημα της διαφθοράς», είπε στους φοιτητές ο πρόεδρος της εταιρείας Δημήτρης Πολιτόπουλος

Οι Κωνσταντίνα Εφραιμίδου, Μαρία Κωνσταντάκη, Κλειώ Πηλιγκού με το επιχειρηματικό σχέδιο «Sponge gloves-γάντια-σφουγγάρια για πλύσιμο πιάτων», κέρδισαν το πρώτο βραβείο στο μάθημα Επιχειρηματικότητα Ι, που διοργάνωσε για δεύτερη χρονιά το τμήμα Διεθνών  Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης του ΔΠΘ. Το βραβείο συνοδεύονταν με το χρηματικό έπαθλο των 900 ευρώ για την πρώτη ομάδα. Τη δεύτερη θέση στο διαγωνισμό κατέκτησαν οι Ελισάβετ Πατηνέα και Ροβένα Κοτσάι με το επιχειρηματικό σχέδιο «Μαστίχα Χίου με χαλαρωτικές-ηρεμηστικές ιδιότητες και μαστίχα Χίου με ενδυναμωτικές ιδιότητες». Την τρίτη και τελευταία θέση κατέκτησαν οι Νίκος Καταραχιάς, Βασιλική Μουσουνάκη και Άννα Χατζηστραβού, παρουσιάζοντας το επιχειρηματικό σχέδιο «Αυτόματο σήκωμα και κατέβασμα στεφάνι τουαλέτας με μηχανισμό πεντάλ». Στη δεύτερη και τρίτη ομάδα, απονεμήθηκαν αντίστοιχα τα χρηματικά έπαθλα των 600 και 300 ευρώ. ΜΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ  ΖΥΘΟΠΟΙΪΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ Α.Ε  Η εκδήλωση για την βράβευση των καλύτερων επιχειρηματικών σχεδίων που εκπονήθηκαν από τους φοιτητές και φοιτήτριες του τμήματος ΔΟΣΑ, πραγματοποιήθηκε χθες το μεσημέρι, παρουσία του Δημήτρη Πολιτόπουλου, προέδρου και διευθύνοντα συμβούλου της Ζυθοποιίας Μακεδονίας - Θράκης Α.Ε. η οποία χρηματοδότησε τα βραβεία σε μια πρωτοποριακή και σημαντική για το τμήμα, το Πανεπιστήμιο και την περιοχή μας, συνεργασία, με μια καινοτόμα και ταχέως αναπτυσσόμενη ελληνική βιομηχανία. Από τους φοιτητές, παρουσιάστηκαν μεγαλεπήβολα σχέδια, όπως αυτό που αφορούσε στην παραγωγή ενέργειας από κύματα. Ιδέες ενδιαφέρουσες που απαιτούν όμως κεφάλαιο και υπομονή. Το έδαφος σε αυτό το διαγωνισμό κέρδισαν οι προτάσεις που έφερναν το καινούριο. Η ομάδα μάλιστα που κέρδισε το πρώτο βραβείο αναμένεται να κατοχυρώσει την πατέντα της, προχωρώντας ενδεχομένως στο μέλλον στην παραγωγή και διάθεση του προϊόντος.  Οι Κωνσταντίνα Εφραιμίδου, Μαρία Κωνσταντάκη,  Κλειώ Πηλιγκού που κέρδισαν το πρώτο βραβείο  με το επιχειρηματικό σχέδιο που παρουσίασαν 200 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Είναι η δεύτερη χρονιά που το τμήμα διοργανώνει τον διαγωνισμό με τη στήριξη της γνωστής σε όλους μπύρας «Βεργίνας». Φέτος περίπου 200 φοιτητές στο πλαίσιο του μαθήματος τους, εκπόνησαν επιχειρηματικά σχέδια και συμμετείχαν στο διαγωνισμό με αξιώσεις. Ανεβάζοντας το επίπεδο σε σχέση με την πρώτη χρονιά, μπήκαν στη διαδικασία να αναδείξουν το επιχειρηματικό τους ταλέντο και τελικά κέρδισε η καινοτομία, η ιδέα που μπορεί να βρει εφαρμογή και το ολοκληρωμένο σχέδιο. Ένα business plan, που τα είχε όλα, είπε ο  Περικλής Γκόγκας, επίκουρος καθηγητής του τμήματος και διδάσκων του μαθήματος της επιχειρηματικότητας.  Το δεύτερο βραβείο απονεμήθηκε  στο δίδυμο Ελισάβετ Πατηνέα και Ροβένα Κοτσάι Ο ίδιος διέκρινε «επιχειρηματικά δαιμόνια» από τη διαδικασία, λέγοντας μάλιστα ότι οι περσινοί νικητές του διαγωνισμού, έκαναν πράξη την ιδέα τους και κοντεύουν να αρχίσουν την παραγωγή. Σε αυτό το διαγωνισμό πρέπει να αναδειχθούν οι καλύτεροι, το Πανεπιστήμιο που παράγει γνώση να ξεφύγει από τη μετριότητα και να επιβραβευτεί η αριστεία. Αυτός είναι ο στόχος του διαγωνισμού ανέφερε και πρόσθεσε ότι οι ίδιοι οι φοιτητές έχουν επιδείξει ζήλο και τη θέληση να ξεχωρίσουν. Στη διάρκεια της εκδήλωσης ο Περικλής Γκόγκας, μίλησε στους φοιτητές για την κρίση, την επιχειρηματικότητα και τις προοπτικές των νέων αποφοίτων του ΔΟΣΑ. Στην Ελλάδα υπάρχουν αξιόλογες επιχειρήσεις και ταυτόχρονα επιχειρήσεις που δεν είναι ανταγωνιστικές.  Επιχειρηματικό δαιμόνιο επέδειξε η τρίτη ομάδα  που πρότεινε μηχανισμό πεντάλ για το καπάκι της τουαλέτας. Την αποτελούσαν οι Νίκος Καταραχιάς,  Βασιλική Μουσουνάκη και Άννα Χατζηστραβού Ο ίδιος υποστήριξε ότι στη χώρα μας δεν κυριαρχεί η δημοκρατία αλλά η μετριότητα, όπου περνάει καλύτερα ο μέτριος. Η μετριότητα είναι μέρος της κρίσης και σε συνδυασμό με την έλλειψη στόχων και επιβράβευσης οδήγησε τη χώρα μας, εδώ που είναι σήμερα. Πρέπει να επιστρέψουμε στην αριστεία, πρόσθεσε, ώστε να ξεφύγουμε από τη μετριότητα και να ξαναχτισθεί η Ελλάδα. Το μέλλον της Ελλάδας, ανήκει σε εσάς που θα μείνετε και θα δουλέψετε σκληρά», είπε απευθυνόμενος στους φοιτητές.  ΤΟ ΤΡΙΠΤΥΧΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ  Παρουσιάζοντας το τρίπτυχο της επιτυχίας, τα τρία «Π», όπως τα ονόμασε ο κ. Πολιτόπουλος μίλησε στους παρευρισκόμενους για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, τη σημασία τους για τους νέους και τη χώρα, ιδιαίτερα στην περίοδο της κρίσης. Πανεπιστήμιο-Παραγωγή-Πόλη, μπορούν να κάνουν τη διαφορά, είπε, υπογραμμίζοντας ότι σχεδόν κάθε σημαντική πόλη στον  κόσμο, έχει πανεπιστήμιο και παράγει.  Η Κομοτηνή συνδυάζει και τα τρία είπε αναφέροντας πως η «Βεργίνα», κατάφερε να σπάσει το μονοπώλιο της μπύρας στην Ελλάδα και να αποτελέσει την πρώτη ελληνική μπύρα. Στην ομιλία του, ο κ. Πολιτόπουλος μίλησε για την αναγκαιότητα της επιχειρηματικότητας, πως ο επιχειρηματίας είναι ουσιαστικά κοινωνικός λειτουργός και πως συνεισφέρει με την εργασία του, την εκτέλεση των ιδεών, σε θέσεις εργασίας, δημιουργία προϊόντων και γενικότερα στην ευδαιμονία της κοινωνίας.  Απευθυνόμενος στους φοιτητές, ο κ. Πολιτόπουλος τόνισε ότι η Ελλάδα κατάφερε να χρεοκοπήσει δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα να χρεοκοπήσει μαζί της και το σάπιο σύστημα.  Είναι η θετική πλευράς της σημερινής κατάστασης, σχολίασε καθώς η κρίση, δημιουργεί τις προϋποθέσεις να ξεχωρίσουν οι καλύτεροι. «Ευτυχώς πτωχεύσαμε, γιατί μαζί πτώχευσε και το ηλίθιο σύστημα της διαφθοράς», είπε χαρακτηριστικά, παρακινώντας τους νέους να επενδύσουν στον εαυτό τους, στις νέες ιδέες και να παράγουν.  Όλγα Τσιούλφα

ERA NET 16-2-2012 Το Νέο Μνημόνιο

ERA NET 16-2-2012 - Συνέντευξη στο ραδιόφωνο της ΝΕΤ: Το Νέο Μνημόνιο

Greek Crisis, Debt and Competitiveness: A Case Study of Irrational Expectations

Republished from the Business Thinker magarzine

Dr. Periklis Gogas is an invited contributor to The Business Thinker magazine. He is Assistant Professor at Democritus University of Thrace, Greece, teaching Macroeconomics, Banking and Finance. Recently, Dr. Gogas was a Visiting Scholar at the Ross School of Business, Uinversity of Michigan.

The economic crisis that troubles Greece since 2009 is the worst since WWII. A cascade of measures were taken by the Greek government and the troika supposedly trying to steer the Greek economy into primary surpluses and ultimately growth in order for Greek debt to become sustainable. The recipe chosen for this turnaround was apparently simplistic, one dimensional and is proving to be wrong severely damaging the Greek economy, its bond holders, the EU and casting serious doubts for the euro’s survival. The main ingredients of this failed recipe consist so far of huge direct and indirect tax increases, severe pay-cuts to public sector employees, a virtual halt in all government spending in education, health and government investment in infrastructure, research and technology. It is obvious to anyone, whether economist or not, that this policy is doomed for failure. Greece’s official statistics came to prove this belief. Two and a half years after the crisis unraveled, all the measures failed and this was no surprise to anyone but to the people that conceived them. Every single target projected by the troika’s “wise” and the Greek officials for government revenues when introducing a new tax or contractionary policy, was met with flat out failure. In economics we say that people have rational expectations when they do not make consistent errors in their forecasts about future events. They may be wrong many times but on average they must be correct. In this case, every single expectation is always over-optimistic and tax revenue falls short of the set targets. Anyone can see this, but the people who make the decisions. And even worst, instead of taking this as evidence that their policies are wrong and implausible they come back with new arrows from the same arsenal.

The examples of incompetence are numerous: one of the first measures taken was a major fuel tax increase that resulted in gas prices doubling from €0.85 to €1.70 per liter. At the same time, the annual road tax and car excise taxes increased in a similar manner. Apparently, naïve government officials assumed that government revenue will also double or at least increase significantly. Wrong! Government revenue from automobiles saw a sharp decrease from €1.7 billion per year to €0.7. Someone forgot to estimate the elasticity of demand on such huge price increases. To make the story even worst, after the huge decline in government revenue no one yet bothered to correct the mistake and increase revenues! This simple fuel and road tax hike of course had a multiple effect on the economy by burdening Greek production and worsening its competitiveness across-the-board.

Another example is tourism: supposedly tourism can be promoted as the heavy industry of Greece. At the same time, Greek government actions through indirect taxation actually divert tourism income from Greece to other countries. My master’s class students just organized a trip to Frankfurt. The whole trip including a direct flight to Frankfurt and a three-night stay in a down-town hotel costs €150 per student. A round trip from Thessaloniki to Athens by car would cost €150 for gas and €50 more for tolls. Apparently the Greek state is subsidizing the German tourism industry by making it prohibitively expensive for Greeks or others to travel within the country. Why would anyone implement such measures and even more so why stick to them when they are proven wrong?

Now, the bog issue is that the troika demands that private sector wages must decrease so that Greece will become more competitive. This is strange. Not even Greek employers themselves think this is necessary. A recent discussion with the president of a Greek chamber of exporters revealed something very important: total labor cost reflects not more than 8% of the final product price! Thus, even an extreme 50% decrease in private sector wages would not increase Greek competitiveness by more than 4%. Moreover, eliminating the 13^th and 14^th wage would further reduce government revenue through income taxes and social security contributions that are associated with these payments. The impact of these proposed cuts of course would be a vicious cycle that will further reduce total demand, production, employment and government revenue.  There is no economic reasoning for these contractionary and recession inducing policies. The evidence from their implementation is decisive beyond any doubt; they lead to a dead-end.

What is the solution then? Usually complex problems have simple solutions. The private sector is very efficient finding solutions to these problems when no governments or international institutions intervene and interfere. A firm that bears an unsustainable debt and is on the brink of bankruptcy would come into an agreement with its creditors to write-off part of the debt. This is a mutually beneficial solution. The firm will not go insolvent and the creditors will face the minimum possible capital losses. In the Greek crisis there is now the danger that both Greece will go bankrupt and bond holders will lose all of their investment. A real haircut of 50%-60% of nominal debt could render it sustainable. This haircut necessarily should include bonds held by both private investors and the European Central Bank (it is exempt now) and other creditors with only exception the bonds help by pension funds (they are not excluded now). The Greek banking sector could survive this hit by substituting Greek government bonds with an appropriate amount of government involvement in their capital structure financed by the troika. At the same time, a reduction of all taxes, direct and indirect, would help to stimulate the private economy, increase demand and jump-start production, employment and growth, ensuring that Greece could service the remaining debt and become credible again in international capital markets. And finally, Germany musts decide what it wants: a truly united Europe, or just some close trading partners for German products? If the former is the case, then they must immediately make the next necessary step for economic integration. This step will set the ground for the euro to survive and EU to become a true and stable union that can leave behind the fiscal problems that seriously challenge its structure and ultimate existence. This step is no other than the Eurobond: a united Europe that collectively borrows and distributes funds according to the need and economic cycle fluctuations. This, will speed up the convergence process within the national economies and significantly reduce from one hand the cost of borrowing to the economies in need and also one the other the risk assumed by international investors.

EconPapers: Economic Viability And Macroeconomic Impact Of The Burgas - Alexandroupolis Pipeline

EconPapers: Economic Viability And Macroeconomic Impact Of The Burgas - Alexandroupolis Pipeline

ECB: The Quest for Purity May Lead to Obscurity

From the Business Thinker magazine 7/12/2011

 
Dr. Periklis Gogas is an invited contributor to The Business Thinker magazine. He is Assistant Professor at Democritus University of Thrace, Greece, teaching Macroeconomics, Banking and Finance. Recently, Dr. Gogas was a Visiting Scholar at the Ross School of Business, Uinversity of Michigan.

The European Central Bank, under the influence of Germany was designed with a single mandate: price stability. The function of the Fed in the U.S. is quite different as it is designed to play a significant role in preventing and fighting both recessions and inflation to avoid economic crises. It seems that the U.S. has a long memory regarding crises. The Great Depression and several other less significant in terms of impact crises since then are gone but not forgotten. This is evident in the dual mandate of the Fed that apart from the pursuit of price stability it can also intervene whenever seems necessary with an expansionary monetary policy to provide the liquidity to stir the economy away from danger.
In the European Union things are different. The design of the euro, the monetary union and the EU seems to ignore the history of crises and even recessions. The European Monetary Union’s “Stability and Growth Pact” is a great example. According to this, no member country can run a deficit and debt more than 3% and 60% of its GDP. On top of the fact that this requirement was proven to be hard to enforce, it also makes no distinction between normal economic activity and periods of recessions and even crises. This leaves European governments with no tools for implementing economic policy to avoid or dampen economic downturns as fiscal policy is limited according to the above requirements and monetary policy is in the hands of the European Central Bank where there is no mandate to fight recessions and crises.

The ECB uses a sterilized monetary policy in the recent debt crisis of the EU:  the increase in the money supply produced from government bond purchases is offset by offering to financial institutions competitive rates for time deposits. The later action drains from the market the excess money supply created from expansionary open market operations. The result of this policy is that ECB’s balance sheet is not expanding and the single mandate of price stability is achieved. This is how the ECB conducts monetary policy recently. The only problem with this is that the situation in Europe and its single currency is far from normal. Greece is virtually bankrupt, Spain, Portugal, Belgium and Ireland are very close and the problem is getting even worst as big economies such as Italy and France may face significant fiscal problems.  Conducting monetary policy as usual is like pretending that nothing is wrong. Europe lost so much precious time in handling the fiscal crisis that now even the common currency, the euro, is in danger something that seemed impossible a couple of years ago. Europe is facing a dead end: it seems that there is no way out without resorting to the solution of the Eurobond and/or an expansionary monetary policy. Germany strongly opposes the first and the ECB hides itself behind the price stability mandate and opposes the second. The reality is that the fiscal crisis will not go away and it will endanger the existence of the euro itself if the Europeans will not change the conduct of economic policy in this dire setting. This is an extreme situation and cannot be addressed by normal monetary and fiscal rules. The ECB must realize that price stability within the Eurozone can only be goal to achieve if the euro survives this crisis. It is almost an oxymoron that the financial institution that was established to issue and control the European single currency, is the one that may bring it to extinction if it stubbornly adheres to “purity” on the price stability mandate. Some credibility loss on the part of the ECB will not be the end of the world when trying to save the reason of its existence, the euro and the European Union. Or, on the other hand, Europeans could end up with a strong euro and weak economies as a result of a severe recession.
The voices of the economists, academics and politicians that ask for unsterilized intervention in the sovereign debt crisis are multiplying. The ECB must stop acting as a lender of last resort only to banking institutions and start buying some of Europe’s government debt in an effort to aid the troubled European economies in their process of structural reforms and spending cuts. Moreover, recent statistics show that even the strongest EU economies show a significant slowdown in economic activity and some may even face negative GDP growth. In situations like these an unsterilized expansionary monetary policy is unlikely to
produce inflation and contradict the bank’s legal mandate. The US is a similar example where massive government bond purchases by the Fed did not result in significant inflation. The fact that after the unsuccessful sterilization attempt last week the markets reacted positively may show that a quantitative easing (QE) and the expansion of ECB’s balance sheet may be the (only?) way forward for ECB and the EU.

A MODERN GREEK TRAGEDY:The Barber and the Referendum

Republished from the Business Thinker magazine, November 3, 2011

Sophocles, Aeschylus and Euripides after twenty five hundred years finally met their match. Papandreou, Venizelos and other Greek government officials are stunning the world not a bit less successfully than their ancient rivals. Some people used to say that modern Greeks did not live up to the legacy left by their ancestors but the current Greek government is proving them wrong. But let’s take a closer look to the storyline.
The deep fiscal crisis in Greece seemed to be finding a viable solution mid-last week when the long overdue haircut plan was finally put in place in the EU summit. As with the common
haircut at your barber, you cannot avoid the inevitable, you have to get a haircut and the longer it takes you to realize it and do it, the longer the hair is going to be. Hair, like debts do not get shorter by just waiting. The October 27^th plan for the haircut on the Greek sovereign debt was desperately needed not only by Greece but for the euro and the financial markets as well. It was clear to everyone that despite the aid by the EU and the IMF, Greek debt was not sustainable and it was heading towards an uncontrolled default. In private business financing the picture is clearer and these situations are dealt with swiftly and usually successfully: the borrower and the lender come to an agreement so that the former is able to service part of its obligations and the later ensures minimized loses. The decision reached at the dawn of October 27^th is a step towards the right direction for two reasons: Greece and the international community will avoid an uncontrolled default and

For the case of the Greek debt the 50% haircut was actually roughly 28%. This is because total debt is estimated to be €365 bn by the end of 2011. Subtracting out of this, €78 bn that represent the aid packages from EU partners, approximately €62 bn that are held by the ECB and €13.6 bn in Greek government short-term debt (maturities of less than 365 days), we are left with approximately €211 bn of privately held
Greek long-term bonds with 10.1 bn of those being guaranteed and not subject to a haircut. Thus, the remaining debt for a 50% haircut will be a total of €201 bn. After the haircut, Greek total debt by the end of 2011 will decrease by 28% to 264 bn. Thus, the debt to GDP ratio will be 117% of GDP down from 162% before the haircut. A major concern of these negotiations was that whatever the decisions made, they did not trigger a credit event for the ISDA (International Swaps and Derivatives Association). This would have serious and largely unknown repercussions not only within Europe, but mostly in the U.S. A credit
event would trigger billions of dollars in CDS contracts that would rattle the already unstable financial institutions. Many of them will not be able to honor the billions of dollars in CDS they issued in the recent past. This may lead the American economy into a serious depression and another banking crisis. To avoid all this, the haircut had to be labeled “voluntary”. To persuade private bondholders to agree to exchange each €100 bond with the new €50 bonds they were offered a €15 AAA rated guarantee through EFSF. Of course, as a result, many CDS holders realize that the “insurance” they bought on Greek debt becomes useless and unable to hedge their exposure to risk.
This scheme that will come into effect in January, not only reduces the Greek burden by €100 bn, but it also reduces annual interest payments by more than €5 bn per year, or an amount equivalent to 2.2% of GDP each year. The total benefit for the Greek government finances for a 10 year period and a coupon rate of 5% is discounted to the present €39 bn. So even this 50% haircut that is actually 28% bears significant
value to Greece and beyond. Europe will make a first successful step in decisively –although a bit late I would say- steering Greece out of an uncontrolled bankruptcy that would significantly impact through contagion not only its continent but the US as well. France insisted that ECB should provide the lender of last resort buffer to any EU economy that would come to the edge of a default is an effort to reassure the markets that no other European country would face the same problems as Greece and at the same time curbing speculators’ appetite for destruction. Germany had its way and this was not included in the agreement. Instead, it was decided that the EFSF’s remaining lending capacity of €250 bn would be leveraged to more than €1 tn using overseas funds from possibly Norway, China, etc.
Of course some grey zones still exist: there are no specifics as to what the maturity of the new bonds will be and what will be the legal jurisdiction that will govern them. What will happen if banks fail to privately recapitalize after the haircut? Greek banks have to raise €15 bn and another €11 bn recapitalization is needed for Greek pension funds. EFSF may risk its AAA rating when it will have to guarantee part of Greek, Portuguese, Irish and mostly Italian and even French debt.
This decision with all its shortcomings was long overdue for Greece and Europe. It is on the right track and could be the start of a long but stable road to reach the markets sometime in the next four to six years. Of course there are plenty of things to be done to head to this direction. The Greek government must put forward a significant privatization
plan once stock markets stabilize and start to reflect fair share values. Government property must be bundled up and serve as collateral through an SPV (Special Purpose Vehicle) that will assume a big chunk of the debt and collateralize it.
But to make the tragedy more interesting, the Greek Prime Minister George Papandreou decided to add some twist to the story surprising audiences around the world! Instead of going back to Greece and asking his cabinet to work hard in the direction given by the summit taking advantage of all the positive aspects of it, he decided to announce a referendum! This act is so strange and of course dangerous that creates a great block buster that any Hollywood writer would envy. Trying to understand this extremely incomprehensible move, one could translate it as a very short-sighted internal partisan rescue plan. Europe was stunned, the Greek stock market took a dive with bank stocks reaching historical lows and even the US market felt the aftershock of this suicidal decision. This move was so unexpected, that for the first time EU officials are urging Greece to come to its senses as they already have back-up plans for an EU without Greece and Greece without the euro. The state of confusion in the Greek government is so high that the even though the Papandreou announced a referendum, it is not clear to anyone what a “yes” question actually means: yes to the haircut, to the EU, to the euro? No one yet knows. It becomes certain that the Papandreou government will be history in a few hours and this play will have a new act.

Return to the Drachma: 15 Reasons to Say NO

I think for any economist there is no doubt that returning to the drachma will be much worst that stying in the Euro area.
It seems to me obvious but since you mentioned here are some of the key reasons:

1. It is the worst time to introduce the new currency to the markets! it is like a company that
is in severe financial distress contemplating whether it is a good time to issue new stock.
The new drachma, the financial asset that some people insist we need to issue will be
severely devalued in the markets!

2.Our debt would still be denominated in euros and not the new drachma. This fact and #1
above would imply that our debt will double or triple.

3. From #1, all imports will become twice as expensive. Imagine auto gas at 4 euros per liter.
At the same time since oil and its derivatives are getting very expensive, the costs of
electricity, mass means of transportation, etc will increase accordingly. All these mean that
the production costs in Greece will skyrocket!

4. A corollary of #1 is that exports will increase as we become more competitive. But, #1
with #3 imply that there will be no effect on competitiveness due to the devaluation.

5. Poverty will rise as more and more of the households' income is spent on the basics that
are now getting more and more expensive according to #1 and #3.

6. Risk in terms of exchange rate fluctuations of the new drachma with respect to the other
currencies will increase. An immediate result is that economic transactions with Greece will
have to be burdened by hedging costs.

7. Foreign direct investment that is one of the few gateways to economic growth at this point
in time, will decrease as a result of the new currency and #1 as the implied risk for the
foreign investors will increase sharply, according to #6, now that the security of the euro is lost.
Increased risk means lower investment as most low to normal yielding investment schemes
will now be rendered not feasible.

8. Transaction costs will increase with the rest of Europe. As European countries are our main
trade partners, this will further reduce international trade.

10. From #8, lower international trade and transactions imply a lower degree of prosperity and
growth.

11. The interbank borrowing rates will sharply increase for Greek financial institutions leading
to borrowing and of course investment funds shortages leading to high interest rates, a lower
internal investment rate, lower production, employment and income.

12. Price parity will decrease and this is cost that the households will have to bear on top of
all the other costs of the new currency regime.

13. Inflation will become a more important issue than it is so far. The new currency will create
inflationary expectations ad will result into inflation worsening the economic landscape of Greece
as a good place in doing business.

14. The Greek state when borrowing in terms of the new currency will have to pay significant risk
premiums to its bond issues leading to high interest rates.

15. Tourism the main inflow of foreign currency reserves will decrease as a result of the exchange
rate risk and the price uncertainty as prices now will be denominated in the new currency.

16. The new Greek currency will be far more easier manipulated and highly exposed to speculative
attacks than the strong euro is now.

The list can go on.

Thus, it is not clear to me as an economist why someone would advocate the return to the drachma....

The best solution is the Eurobond.

The second best solution is the creation of an SPV (Special Purpose Vehicle) that will assume the
Greek sovereign debt and collateralize it in terms of Greek government real estate (or aother types
of collateral) property.

ΕΡΑ ΝΕΤ 2-9-2011

Σχολιασμός του άρθρου "Η Χρυσή Παγίδα του Ευρώ και η Εσωτερική Ανατίμηση"στην ΕΡΑ ΝΕΤ.

http://utopia.duth.gr/~pgkogkas/20110902%20ERA-NET.mp3

Greece and the U.S.: The Importance of Monetary Policy Independence

Greece and the U.S.: The Importance of Monetary Policy Independence

THE BUSINESS THINKER MAGAZINE 11-8-2011

As a result of huge government deficits in 2009 Greece was faced with successive downgrading by all three major credit rating agencies that rendered its government securities to “junk bonds” status. This severely impacted Greece’s creditworthiness and it was forced to use a joint European Commission, European Central Bank and IMF rescue deal as Greek government bonds were plummeting and yields skyrocketed. This rescue package came with very strong “strings attached” as the package required a series of important austerity measures to curb government spending. These austerity measures led since then to a severe recession that Greece has yet to overcome.

Last week, Standard & Poor’s announced the downgrade of the U.S. economy for the first time in history from AAA to AA+ after the enactment of the Budget Control Act of 2011. Of course the severity of the fiscal problems of Greece and the U.S. are far from similar. Greece’s public debt amounts to 140% of its GDP while this number is only 70% for the U.S. But this is not the only difference between the two countries. What is most important is who is responsible for the conduct of economic policy: fiscal and monetary policy. Greece within this crisis is not in the position to conduct any of the two. Fiscal policy is virtually nonexistent as it is controlled by the bailout package and monetary policy is conducted by the European Central Bank since the country is a member of the Eurozone. For the US economy, the Fed is the institution implementing the monetary policy and can alter the Federal Funds Rate in order to change interest rates within the country. The decision taken when the FOMC (Federal Open Market Committee) meets, usually every seven weeks, will affect all other interest rates in the US economy. These decisions are taken by the FOMC such that they will stimulate and benefit the US economy. Recently, the term "quantitative easing" has entered our vocabulary. Quantitative Easing is a tool employed by the Fed to stimulate the U.S. economy and keep interest rates at low levels to help investment and spending.  The Fed used to employ the Federal Funds Rate as a tool of monetary policy but recently it is very close to zero (0.07% in July 2011) and cannot be used as a stimulus (you need to decrease interest rates and since they are close to zero it is impossible to do so). That is why the Fed has shifted to "quantitative easing": that means that the Fed expands its balance sheet by buying government bonds from financial institutions thus creating a notional increase in their demand which drives their prices up. As the price of the bonds increases, their yields -interest rates- decrease. This is the result we see these days. Of course this tool at the same time provides financial institutions with the increased liquidity to expand cheap credit to consumers and investors thus helping the U.S. economy.

For Greece the situation is quite different. The monetary policy of the E.U. is designed and implemented by the European Central bank.  As Greece is a small partner –in terms of GDP- to the total, it faces what is called in a broader sense in economics the problem of "asymmetric cycles": when the Greek economy is in a downturn and in need of an expansionary monetary policy (i.e. decreasing interest rates and expanding the money supply) the large EU economies that produce more than 60% of E.U.’s output (Germany, France and Italy) are on a different side of the cycle, they are expanding and they need the ECB to induce higher interest rates to avoid inflationary expectations.

The bottom line is that Greece is left with very few degrees of freedom and virtually without any tool of economic policy at these hard times. From one hand, as we have seen above, it is unable to implement fiscal policy to stimulate its economy. On the other hand, it cannot affect the monetary policy designed by the ECB as it is too small and E.U’s monetary policy is conducted so that the core EU economies -that are not in a recession- are not harmed.

Η Χρυσή Παγίδα του Ευρώ και η Εσωτερική Ανατίμηση - ΤΟ ΒΗΜΑ

Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 12/8/2011 
Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 24/8/2011 

Η υιοθέτηση του ευρώ ως κοινού νομίσματος για τις συμμετέχουσες στην ευρωζώνη χώρες χαιρετίστηκε από πολιτικούς, ακαδημαϊκούς και ανθρώπους των επιχειρήσεων ως ένα πολύ σημαντικό βήμα προς το ιδανικό της ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης μέσω δημιουργίας μιας Άριστης Νομισματικής Περιοχής όπως την οραματίστηκε Robert A. Mundell. Το νέο νόμισμα ήταν πολύ πιο επιτυχημένο από ότι περίμεναν πολλοί οικονομολόγοι. Στην διεθνή οικονομική πραγματικότητα έχει καταφέρει να γίνει το δεύτερο, μετά το δολάριο, αποθεματικό νόμισμα για τις κεντρικές τράπεζες και περίπου τριάντα χώρες τον κόσμο επέλεξαν να συνδέσουν το νόμισμά τους με το ευρώ. Το νέο νόμισμα έχει εξαλείψει τον συναλλαγματικό κίνδυνο και ελαχιστοποίησε τα συναλλακτικά κόστη μέσα στην ευρωζώνη, ενισχύοντας το ενδοευρωπαϊκό εμπόριο και την αποτελεσματική κατανομή κεφαλαίων.

Οι επιπτώσεις από την χρήση του νέου νομίσματος δεν ήταν ομοιόμορφη στις χώρες μέλη. Ένα σημαντικό τέτοιο παράδειγμα ήταν η Ελλάδα όπου η υιοθέτηση του ευρώ οδήγησε σε σημαντικές αυξήσεις τιμών καθώς οι καταναλωτές δεν είχαν καμία σχετική εμπειρία και ελάχιστη πληροφόρηση για την μετάβαση από την δραχμή. Αγαθά τα οποία κόστιζαν 100 δραχμές (ή €0.29) με το ευρώ πλέον «στρογγυλοποιήθηκαν» στο €1. Έτσι ουσιαστικά, παρά το ότι η επίσημη ισοτιμία είχε κλειδώσει στις 340,75 δραχμές ανά ευρώ, η μετατροπή στην ελληνική εσωτερική αγορά έγινε με 100 δραχμές στο ευρώ. Αυτό ήταν ισοδύναμο με μια de facto ανεπίσημη ανατίμηση της δραχμής κατά 240%. Σε διαφορετικούς βαθμούς συνέβη το ίδιο και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Στην Ελλάδα, αυτή η απότομη αύξηση των τιμών αντιμετωπίστηκε από τους καταναλωτές ως αυτό που ονομάζουν οι οικονομολόγοι ένα «προσωρινό σοκ» ή μια «παροδική επίδραση στο εισόδημα». Έτσι, αντιμετωπίστηκε –λανθασμένα- ως μια προσωρινή μείωση στο πραγματικό τους εισόδημα. Σύμφωνα με την «υπόθεση του μονίμου εισοδήματος» του Milton Friedman, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις αντιδρούν σε ένα τέτοιο προσωρινό σοκ προσπαθώντας να αφομοιώσουν την επίδρασή του μέσω του δανεισμού. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, στους καταναλωτές δεν αρέσουν απότομες βραχυπρόθεσμες αλλαγές (και προς τα κάτω αλλά και προς τα πάνω) στην κατανάλωσή τους και προσπαθούν να την αντισταθμίσουν διασπείροντας το αποτέλεσμα της προσωρινής μεταβολής σε πολλές περιόδους στο μέλλον έτσι ώστε να υπάρχει μικρή μεταβολή στην καταναλωτική συμπεριφορά. Αυτό ακριβώς συνέβη και στην Ελλάδα. Τα νοικοκυριά άρχισαν αν συσσωρεύουν χρέος ελπίζοντας να το αποπληρώσουν όταν οι οικονομικές συνθήκες βελτιωθούν. Η αισιοδοξία από την συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, η σταθερή ανάπτυξη και άλλοι καθαρά συναισθηματικοί και ψυχολογικοί παράγοντες όπως η ανάληψη από την Αθήνα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, δημιούργησαν ένα διάχυτο αίσθημα σιγουριάς ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Αυτή η κατάσταση τροφοδοτήθηκε περισσότερο από την άνευ προηγουμένου πιστωτική επέκταση στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Αυτή η πιστωτική ανάπτυξη υποστηρίχθηκε από την ευκολία με την οποία τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια από την ευρύτερη και πλέον ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά κεφαλαίου. Τα πιστωτικά ιδρύματα έτσι μεγέθυναν τους ισολογισμούς τους μέσω της χρηματοοικονομικής μόχλευσης (leveraging).

Ως αποτέλεσμα όλοι στην Ελλάδα ζούσαν μια αδικαιολόγητη ευφορία. Οι καταναλωτές δεν μείωσαν ποτέ την κατανάλωσή τους: μπορούσαν μάλιστα τώρα να καταναλώνουν ακόμη περισσότερο χρησιμοποιώντας την ατελείωτη λίστα καταναλωτικών προϊόντων με ποικίλα ονόματα κοινού συνθετικού το «–δάνειο» (διακοποδάνειο, εορτοδάνειο, κλπ). Αυτή η κατάσταση αποδείχθηκε όπως είδαμε πρόσφατα καταστροφική. Η Ελλάδα όπως και άλλες περιφερειακές οικονομίες της ευρωζώνης αντιμετώπισαν ένα χάσμα παραγωγικότητας σε σχέση με τις κεντρικές οικονομίες. Για να είναι επιτυχημένη η νομισματική ένωση στο σύνολό της, η οικονομική σύγκλιση ήταν απαραίτητη τόσο στα κρατικά οικονομικά (έλλειμμα, χρέος) όσο και στην οικονομική απόδοση του ιδιωτικού τομέα (παραγωγικότητα, καινοτομία). Η αδικαιολόγητη ευφορία που ακολούθησε την εισαγωγή του ευρώ με το «εύκολο χρήμα» (εύκολο αλλά δανεικό) δημιούργησε μια ψευδαίσθηση πλούτου που αποπροσανατόλισε τόσο τον ιδιωτικό τομέα όσο και τις κυβερνήσεις από το να εστιάσουν στην ανάπτυξη και την μείωση του χάσματος παραγωγικότητας από τους ευρωπαϊκούς μας εταίρους. Ακόμα χειρότερα, οι διαφορές στην παραγωγικότητα και οι ασύμμετροι επιχειρηματικοί κύκλοι αντιμετωπίστηκαν όχι δομικά και ουσιαστικά αλλά με νέο δανεισμό.

Σε μια ενιαία νομισματική περιοχή, όπως η Ε.Ε., το εργαλείο της νομισματικής πολιτικής έχει χαθεί από τις χώρες μέλη. Η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ είναι αναγκαστικά σχεδιασμένη να εξυπηρετεί τις μεγάλες χώρες της ΕΕ καθώς αυτές παράγουν συντριπτικά το μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Στον βαθμό που κάποιες από τις μικρότερες οικονομίες όπως αυτή της Ελλάδας αντιμετωπίζουν δυσμενείς μεταβολές στο ΑΕΠ τους που δεν είναι συγχρονισμένες με τις λεγόμενες «μεγάλες» χώρες για τις οποίες και σχεδιάζεται η νομισματική πολιτική από την ΕΚΤ, το μόνο εργαλείο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν είναι η δημοσιονομική πολική. Η Ελλάδα όπως και άλλες μικρές περιφερειακές οικονομίες στην ΕΕ προσπάθησε να αντιμετωπίσει αυτές τις ασυμμετρίες δημιουργώντας ελλείμματα και αυξάνοντας το δημόσιο χρέος.

Τα τρέχοντα προβλήματα της χώρας μας με το χρέος αλλά κυρίως την παραγωγικότητα έχουν να κάνουν κατά μεγάλο μέρος με το ό,τι ακολούθησε την εισαγωγή του ευρώ. Οι απότομες εγχώριες αυξήσεις τιμών ήταν ισοδύναμες με μια σημαντική ανατίμηση του εγχώριου νομίσματος όπως είδαμε παραπάνω και αυτό δημιούργησε δύο προβλήματα: πρώτα, οι καταναλωτές βασισμένοι την χαλαρή πιστωτική πολιτική δεν μείωσαν την κατανάλωσή τους αλλά απορρόφησαν τις ανατιμήσεις μέσω δανεισμού (ο οποίος ουσιαστικά έγινε από το εξωτερικό) και έπειτα, η ήδη χαμηλή παραγωγικότητα συνδυάστηκε με μια πολύ μεγάλη de facto ανατίμηση του εγχώριου νομίσματος (τιμών) που έκανε το ελληνικά αγαθά πολύ ακριβά οδηγώντας σε μείωση των εξαγωγών. Τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών που δημιουργήθηκαν, χρηματοδοτήθηκαν περαιτέρω με περισσότερο εξωτερικό δανεισμό.

Ο Περικλής Γκόγκας είναι Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης