Δημοσιεύτηκε: εφημερίδα Αποκαλύψεις 20-1-2011

Περικλής Γκόγκας

Λέκτορας Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών

Τμήμα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

pgkogkas@ierd.duth.gr

22 Ιανουαρίου 2011

Ανάπτυξη: Αυτή η Άγνωστη

Είναι προφανές σε όλους μας, οικονομολόγους και μη ότι ο μόνος δρόμος που θα μας βγάλει από την κρίση του χρέους και την προκληθείσα ύφεση είναι η ανάπτυξη. Η χώρα είναι επιτακτική ανάγκη να αρχίσει και πάλι να παράγει, να αποκτήσει την επιχειρηματική και καταναλωτική αισιοδοξία που θα δώσουν ώθηση στην επένδυση και την κατανάλωση που έχουν συρρικνωθεί επικίνδυνα. Το μόνο που βλέπουν οι Έλληνες εδώ και πολλούς μήνες είναι σειρές περιοριστικών μέτρων και αποφάσεων. Η ανάπτυξη όμως δεν είναι εξασφαλισμένη και προδιαγεγραμμένη για καμία χώρα και οικονομία, πόσο μάλλον για μια οικονομία που βρίσκεται σε τόσο δυσμενή θέση ως αποτέλεσμα των δομικών προβλημάτων που συσσώρευε για δεκαετίες. Το χρέος μας ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν θα μπορέσει να μειωθεί όσο το τελευταίο συρρικνώνεται κάνοντας τις θυσίες των Ελλήνων να μοιάζουν άσκοπες.


Έχοντας χάσει ήδη αρκετό χρόνο, είναι καιρός να εστιάσουμε την οικονομική πολιτική στην δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την αναθέρμανση της οικονομίας που θα αναστρέψει το αρνητικό κλίμα και την ύφεση. Όμως αυτό δεν θα γίνει από μόνο του. Η ανάπτυξη είναι συνυφασμένη με τον προγραμματισμό και τον σχεδιασμό. Οι κυβερνήσεις μας θα πρέπει να στραφούν από την απλή «φοροδιαχείρηση» με την οποία ασκούσαν πολιτική πολλά χρόνια τώρα, στην δημιουργία. Περισσότεροι και υψηλότεροι φόροι δεν είναι η λύση. Είναι μια απλοϊκή και επιφανειακή αντιμετώπιση των ενδογενών προβλημάτων της οικονομίας μας. Η αύξηση των δημοσίων εσόδων θα είναι επιτυχημένη και δεν θα αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη όταν επιτευχθεί μέσω της αύξησης της φορολογικής βάσης από ένα ανοδικό ΑΕΠ. Έτσι λοιπόν είναι επιτακτική η δημιουργία ευνοϊκού επενδυτικού κλίματος με ένα φάσμα μέτρων που θα αντιμετωπίσει τα καρτέλ και τα μονοπώλια που ταλανίζουν την οικονομία μας δημιουργώντας συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού. Συνθήκες στις οποίες νέες επιχειρήσεις θα ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις για την απόκτηση μεριδίου αγοράς με τις ήδη υφιστάμενες, προς τελικό όφελος του καταναλωτή. Πρέπει η ελληνική κοινωνία και οι φορείς της (κόμματα, κυβέρνηση) να αποφασίσουν ποιο ακριβώς θέλουν να είναι το μέλλον τους. Όχι αοριστολογίες και γενικότητες. Συγκεκριμένοι και υλοποιήσιμοι στόχοι στους οποίους θα εστιάζει και θα εντάσσεται, ή τουλάχιστον δεν θα αντιτίθεται, κάθε άλλη προσπάθεια και μέτρο. Να δοθούν επιτέλους κίνητρα και να αρθούν τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα και την εργασία: τα εμπόδια στο κεφάλαιο, φυσικό και ανθρώπινο. Και οι δύο μορφές βρίσκονται υπό στενό περιορισμό. Μέχρι σήμερα συζητάμε χωρίς να έχουμε υλοποιήσει τα One Stop Investment Centres που θα απαλλάξουν τους επενδυτές από τις χρονοβόρες, γραφειοκρατικές και χωρίς τέλος διαδικασίες ίδρυσης και λειτουργίας μιας νέας επιχείρησης. Είμαστε από τις λιγότερο φιλικές χώρες στην υποδοχή επενδύσεων σε όλες τις διεθνείς σχετικές μελέτες: νόμοι, διατάξεις, φορολογικοί συντελεστές και ρυθμίσεις μεταβάλλονται συνεχώς και απρόβλεπτα δημιουργώντας έναν κυκεώνα εμποδίων, αποστασιοποιώντας και αποθαρρύνοντας τους επενδυτές. Στην πλευρά του άλλου παραγωγικού μας συντελεστή, του ανθρώπινου κεφαλαίου, το ποιο σημαντικό για το μέλλον του τόπου κομμάτι του, οι νέοι μας, αντιμετωπίζουν σειρά άλλων στρεβλώσεων: Είμαστε μια χώρα που αν ανατρέξει κανείς στις αγγελίες προσφοράς θέσεων εργασίας περιέργως έχει ανάγκη μόνο από «με εμπειρία τουλάχιστον δύο ετών σε ανάλογη θέση» εργαζόμενους. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν συμβαίνει σε καμιά άλλη χώρα τις Δυτικής Ευρώπης ή στην Βόρεια Αμερική. Οι νέοι εκεί έχουν την δυνατότητα μετά ή και κατά την διάρκεια των σπουδών τους να αποκτήσουν πολύτιμη επαγγελματική εμπειρία σε μεγάλες επιχειρήσεις, τράπεζες και οργανισμούς. Οι δικοί μας νέοι, το πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας είτε δεν θα έχουν ποτέ την ευκαιρία αυτή, είτε θα αναγκαστούν να την αναζητήσουν φεύγοντας στο εξωτερικό και προσφέροντας εκεί τις υπηρεσίες τους στα ποιο παραγωγικά τους χρόνια.


Επιθυμούμε λοιπόν την ανάπτυξη, χωρίς να δημιουργούμε τις κατάλληλες συνθήκες που θα την υποστηρίξουν. Οι επενδύσεις «fast-track» μένουν στα χαρτιά, καμία προσπάθεια δεν γίνεται στην κατεύθυνση απλοποίησης των διαδικασιών ίδρυσης μια νέας επιχείρησης και από την άλλη πιστεύουμε ότι το φάρμακο του Δ.Ν.Τ. για όλες τις ασθενείς οικονομίες, η μείωση των μισθών, θα μας κάνει ανταγωνιστικούς. Όμως σε μια σύγχρονη οικονομία εντάσεως κεφαλαίου όπως λέμε οι οικονομολόγοι, όπου δηλαδή το μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας της παραγωγής ανάγεται στο κεφάλαιο και όχι στην εργασία, μειώσεις των μισθών ακόμα και 10%-20% θα έχουν ελάχιστη επίπτωση στις τελικές τιμές που διαμορφώνονται στις ελληνικές ολιγοπωλιακές αγορές. Η ανάπτυξη θα έρθει και είναι η μόνη μας ελπίδα για να βγούμε από την κρίση. Δεν θα έρθει όμως απρόσκλητη. Δεν θα έρθει χωρίς να έχουμε προετοιμάσει το έδαφος.